Διαχρονικό δίλημμα για τη συντριπτική πλειοψηφία των κηδεμόνων κατοικίδιων αποτελεί η διενέργεια ή όχι χειρουργικής επέμβασης στείρωσης. Με τον όρο στείρωση εννοούμε την ανικανότητα γονιμοποίησης. Αυτή μπορεί να είναι είτε παροδική είτε μόνιμη. Παρά το γεγονός ότι πλέον αποτελεί κυρίαρχη αντίληψη η πραγματοποίησή της και συστήνεται από τους κτηνιάτρους, πολλοί είναι οι λόγοι για τους οποίους οι ιδιοκτήτες διστάζουν να προβούν σε αυτή.
Συχνά είναι τα ερωτήματα που γεννούνται στους ιδιοκτήτες σχετικά με το αν γίνεται παρέμβαση στη φύση του ζώου, αν επηρεάζεται η ψυχολογία ή αυτοπεποίθησή του, αν είναι αναγκαίο να προηγηθεί ένας τοκετός πριν την επέμβαση ή αν είναι καλύτερο η επέμβαση να λάβει χώρα αφού έχει ολοκληρώσει τουλάχιστον τον πρώτο οίστρο ένα θηλυκό ζώο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ιδιοκτήτες σκέφτονται για τα κατοικίδια με βάση την εμπειρία τους για τον άνθρωπο. Έχοντας δηλαδή ανθρωποκεντρική αντίληψη.
Σήμερα είναι πλέον κοινώς αποδεκτό ότι η στείρωση έχει οφέλη στην υγεία τόσο των αρσενικών, όσο και των θηλυκών κατοικίδιων ζώων. Η πιθανότητα για την εμφάνιση φλεγμονών στον προστάτη, την ανάπτυξη ενδοκοιλιακών όγκων, την παρουσία αδενωμάτων στον πρωκτό ελαχιστοποιείται, ενώ οι νεοπλασίες στους όρχεις αποτρέπονται στα αρσενικά ζώα. Αντίστοιχα, θηλυκά που έχουν στειρωθεί (με ολική ωοθηκυστερεκτομή) δεν εμφανίζουν πυομήτρα, πολυκυστικές ωοθήκες, ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, ψευδεγκυμοσύνες ενώ και η πιθανότητα εμφάνισης νεοπλασιών στους μαστούς περιορίζεται σημαντικά. Και τα δύο φύλα είναι πιο ήρεμα, δεν τσακώνονται, δεν αναζητούν να ζευγαρώσουν, δεν παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς, δεν έχουν τάσεις φυγής, δεν έχουν επιθετική συμπεριφορά και δεν κινδυνεύουν να κολλήσουν σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες. Έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής, ενώ ζουν και περισσότερο. Το προσδόκιμο ζωής έχει πλέον βελτιωθεί σημαντικά τόσο με τη βελτίωση της διατροφής, όσο κυρίως με τη διαρκώς βελτιούμενη παροχή υπηρεσιών υγείας και σε προληπτικό και σε παρεμβατικό επίπεδο. Πλέον οι μικρόσωμοι σκύλοι αγγίζουν τα είκοσι χρόνια ζωής.
Η επιστήμη διαρκώς εξελίσσεται και μαζί με αυτή τα δεδομένα σχετικά με την επιλογή της καλύτερης χρονικής περιόδου για τη διενέργεια της χειρουργικής επέμβασης. Σήμερα πλέον προκρίνεται να λάβει χώρα πριν τη σεξουαλική ωρίμανση του ζώου. Αυτό αφενός αποτρέπει την πιθανότητα ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και αφετέρου έχει οφέλη χειρουργικά, μεταβολικά και εκπαιδευτικά.
Σχετικά με τα χειρουργικά οφέλη, τα ζώα επανέρχονται από την αναισθησία πιο γρήγορα, δεν πονούν κατά τον χειρισμό των ιστών τους από το χειρουργό λόγω της μαλακής τους σύστασης, ενώ και οι αιμορραγίες είναι περιορισμένες. Επιπλέον οι ιστοί τους είναι εύκολα ανιχνεύσιμοι και προσπελάσιμοι λόγω της περιορισμένης εναπόθεσης λίπους σε αυτή την ηλικία.
Αναφορικά με το μεταβολισμό, το σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι η επίδραση της επέμβασης σε αυτόν είναι περιορισμένη όταν πραγματοποιείται σε μικρή ηλικία, γεγονός που αποτρέπει τη μετέπειτα ανάπτυξη της παχυσαρκίας.
Όσον αφορά στην εκπαιδευτική διαδικασία, το όφελος έγκειται στο γεγονός ότι η προσοχή του ζώου δεν αποσπάται συνέπεια των ορμών του, σε μία κρίσιμη, για την εκπαίδευση, ηλικία.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο στόχος της στείρωσης είναι διττός. Τόσο η μείωση του υπερπληθυσμού των αδέσποτων ζώων, όσο, κυρίως, τα οφέλη υγείας, ευζωίας, μακροζωίας και συμπεριφοράς που ήδη αναπτύχθηκαν. Η απλή ανικανότητα γονιμοποίησης θα μπορούσε να επιτευχθεί και χημικά. Τα οφέλη υγείας που ανακύπτουν με την αφαίρεση οργάνων είναι αυτά που προσανατολίζουν στη χειρουργική επέμβαση.
Τέλος, αν και όντως η στείρωση αποτελεί μία παρέμβαση στη φύση, καλό είναι να εδραιωθεί η αντίληψη ότι αυτή δεν έχει ψυχολογικό κόστος για τα ζώα, παρά μόνον οφέλη και για την ευζωία και μακροζωία τους. Τα ζώα αναπαράγονται και τεκνοποιούν δίνοντας πολλά νεογνά, διότι θα είχαν πολλές απώλειες. Σήμερα, με την εξημέρωσή τους, τη μετατροπή τους σε κατοικίδια, τη διασφάλιση της επιβίωσης και σίτισής τους χάρη στη συνύπαρξή τους με τον άνθρωπο, αλλά και την αναβαθμισμένη παροχή υπηρεσιών υγείας, οι συνθήκες μαζικών απωλειών τους δεν υφίστανται.
Αλέξανδρος Κονδυλίδης
Κτηνίατρος Vet City MRCVS
Πηγή: Pet City Magazine